Doktor nauk matematyczno – fizycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, stypendysta UJ w Edynburgu i Kijowie, genialny matematyk i wybitny naukowiec. W wieku zaledwie 32 lat uzyskał stopień naukowy docenta przedkładając rozprawę habilitacyjną. Umiera w niewyjaśnionych okolicznościach w marcu 1968 roku. Istnieje domniemanie, że jego śmierć mogła mieć związek z wydarzeniami marcowymi 1968 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Władysław Bach urodził się 16 listopada 1933 roku w Warysiu, ówczesnym przysiołku  Bielczy¹ ( powiat Brzesko), w rodzinie chłopskiej. Rodzice jego Andrzej i Anna Bachowie posiadali niewielkie gospodarstwo rolne, które było źródłem utrzymania dla całej rodziny. Mieli trójkę dzieci, najstarsza była Stefania, potem był Władysław, a najmłodsza córka miała na imię Janina.

Naukę w szkole powszechnej  rozpoczął Władysław w warunkach wojennych, ukończył zaś w roku 1947. Uczył się bardzo dobrze, więc rodzice postanowili posłać go do powstałego w Radłowie liceum. Do szkoły w Radłowie z rodzinnego Warysia chodził pieszo pokonując dziennie tam i z powrotem blisko 12 kilometrów. W liceum od razu zwrócił na siebie uwagę nauczycieli przedmiotów ścisłych bystrością umysłu. Po latach jego profesor matematyki mgr Andrzej Jarosiński wydał o nim takie świadectwo „Był niezwykle zdolny, utalentowany. Właściwie to w matematyce widział cały swój świat. Potrafił rozwiązać 30 zadań w czasie gdy inni zrobili zaledwie 3". Genialny matematyk w radłowskiej szkole niestety zaczął mieć kłopoty. W Polsce rządzonej przez komunistów do szkoły wkroczyła nachalna indoktrynacja młodzieży. Wielu się jej poddało dla świętego spokoju, lecz nie Władysław Bach. Jego ścisły i krytyczny umysł nie był w stanie przyjąć głupoty jaką serwowali ideolodzy spod znaku sierpa i młota. Cena jaką zapłacił za swoją inteligencję, ale i za bezkompromisowość była wysoka, równała się bowiem oblanej maturze z „Nauki o Polsce i świecie współczesnym". Na egzaminie „nie potrafił" Władysław Bach opisać jaką rolę w budowie państwa socjalistycznego odgrywał Józef Stalin. Mimo bardzo dobrze zdanej fizyki i matematyki musiał powtarzać czwartą klasę. Maturę zdał dopiero w 1952 roku. Tym razem egzamin z Nauki o Polsce i świecie współczesnym zdał na ocenę dobrą. Był pytany przez egzaminatorkę Aleksandrę Schweiger o walkę klasowa na wsi polskiej oraz o sojusz robotniczo-chłopski. Poradził sobie też z egzaminem pisemnym z języka polskiego rozwijając myśl Prezydenta Bieruta „ Nowa Konstytucja PRL stanowić będzie dla narodu Wielką Kartę w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, o zrzucenie kajdan obcej niewoli, o zrzucenie kapitalizmu, o sprawiedliwość społeczną, o socjalizm". Oczywiście egzamin z matematyki zdał ponownie na bardzo dobry.

Po pięciu latach nauki w Radłowie otrzymał wreszcie Świadectwo Dojrzałości Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Licealnego, które otwarło mu drogę na Uniwersytet Jagielloński. Nareszcie mógł studiować ulubioną matematykę, bez ideologicznych kontekstów. W trakcie studiów na Uniwersytecie, które rozpoczął w roku akademickim 1952/53, dał się poznać od razu jako umysł wybitny. Po ich ukończeniu został na uczelni. Promotorem jego rozprawę doktorskiej zatytułowanej „Rozwiązywanie problemu czterech granic„ był wybitny matematyk Franciszek Leja. Obronił się  w grudniu 1960 roku zdobywając stopień naukowy Doktora Nauk Matematyczno - Fizycznych.  W pracy naukowej skoncentrował się na zagadnieniach Analizy Zespolonej. W trakcie wykładów seminaryjnych opracowywał między innymi następujące tematy: twierdzenie Grunskiego - Bieberbacha o odwzorowaniu konforemnym obszaru n-spójnego na n-krotnie pokryte koło (1957), wypukłość i pseudowypukłość (1961), uogólnienie lematu wielomianowego Leji (1963),  potencjały z jądrami niesymetrycznymi (1966). Delegowany przez Uniwersytet Jagielloński wyjechał na stypendium naukowe najpierw do Edynburga w Wielkiej Brytanii w 1964 roku, a potem do Kijowa w roku 1967 roku. Studiuje literaturę przedmiotu, niektóre pozycje omawia  podczas wykładów seminaryjnych, między innymi prezentuje pracę Temko "O pojemności wypukłej" oraz W. Haymana "Meromorphic functions", a także wiele wyników własnych. W roku 1965  przedkłada rozprawę habilitacyjną pod tytułem "Własności potencjałów o jądrach dwu lub więcej zmiennych i ich zastosowanie do badania funkcji ekstremalnych" tym samym uzyskuje stopień naukowy Docenta, ma wtedy zaledwie 32 lata.

Dobrze zapowiadająca się kariera naukowa Władysława Bacha wkrótce jednak zostaje przerwaną przez tragiczną śmierć. W dniu 22 marca 1968 roku ciało martwego Bacha  znaleziono w jego domu, w wannie. Dziś trudno ustalić dokładnie czy ta śmierć miała związek z wydarzeniami marcowymi na Uniwersytecie w roku 1968, czy też nie. Wiadomo, że był człowiekiem bardzo wrażliwym i na pewno emocjonalnie był związany z protestującymi studentami, ale czy brał czynny udział w proteście tego jednoznacznie nie można potwierdzić. Nagła śmierć Władysława była ogromnym ciosem dla jego żony oraz dla jego krewnych i przyjaciół. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Borzęcinie Górnym, a Jego pogrzeb był ogromną kilkutysięczną manifestacją, w której uczestniczyła liczna grupa studentów i pracowników naukowych, przy sporej obstawie milicji obywatelskiej, oddziałów ZOMO i funkcjonariuszy „organów bezpieczeństwa publicznego".

Mimo upływu ponad 40 lat od chwili jego śmierci pamięć o Bachu na Uniwersytecie jest wciąż żywa. Po pierwsze jego portret znajduje się na honorowym miejscu w galerii największych uniwersyteckich sław matematycznych (Instytut Matematyki UJ ul. Reymonta 4 sala nr 501). Po wtóre Władysław Bach żyje nadal w wdzięcznej pamięci swoich kolegów. Ostatnio dla przykładu profesor Andrzej Pelczar podczas uroczystej sesji zorganizowanej na okoliczność 70-lecia jego urodzin wygłosił wykład pod wymownym tytułem „Z wdzięcznością wspominam". Podczas tego wykładu  wymienił Władysława Bacha wśród swoich mistrzów - ludzi wspominanych z wdzięcznością. Zmarły przed 40 laty genialny matematyk i wspaniały człowiek znalazł się za sprawą prof. Pelczara w gronie takich sław uniwersyteckich jak prof. Izydora Dąmbska, Prof. Franciszek Leja, prof. Zdzisław Opiał, prof. Józef Tischner. Takie wyróżnienie świadczy samo za siebie.

O swoim byłym uczniu pamięta też społeczność szkolna szkoły średniej w Radłowie, w której Władysław Bach ujawnił po raz pierwszy swój niebywały talent matematyczny.  

                                                                 opracował Józef Trytek

                                                 Dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych

                                                                         w Radłowie

1. Na świadectwie maturalnym Władysława Bacha  jest napisane urodzony w Bielczy, natomiast na dokumentach wydanych przez Uniwersytet Jagielloński, że urodził się w Borzęcinie - Warysiu. Tak naprawdę to urodził się w Warysiu, który był przysiółkiem Bielczy do 3 października 1948 roku, kiedy to uchwałą zebrania wiejskiego został od Bielczy odłączony.